(Báo Quảng Ngãi)- Biến đổi khí hậu, điều kiện thời tiết diễn biến ngày càng phức tạp không chỉ ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên và môi trường sống của con người mà còn khiến công tác dự báo khí tượng, thủy văn gặp nhiều khó khăn, thách thức.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Thời tiết ngày càng phức tạp
Những năm gần đây, Quảng Ngãi ngày càng xuất hiện nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan, thất thường. Năm 2007, các tỉnh từ Quảng Bình - Quảng Ngãi đã xuất hiện những cơn lũ lớn liên tiếp, cao nhất từ trước đến nay. Trong tháng 1.2008, lần đầu tiên hơn 50 năm qua đã xuất hiện 2 cơn áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông.
 |
| Công tác dự báo khí tượng, thủy văn không ngừng hoàn thiện về trang thiết bị và nhân lực. |
Tháng 4.2009, tại Quảng Ngãi đã có lượng mưa lớn nhất từ trước đến nay (gấp từ 5 - 7 lần ở vùng núi, 10 - 12 lần ở vùng đồng bằng so với trung bình nhiều năm). Năm 2015, tiếp tục xảy ra nắng nóng và xen kẽ lại xuất hiện mưa lớn trái mùa bất thường vào cuối tháng 3.2015. Lũ trên sông Vệ, Trà Câu lên trên báo động 3, cao nhất lịch sử cùng thời kỳ, sông Trà Khúc cao hơn báo động 1 ngay trong mùa khô. Như vậy, đỉnh lũ cao nhất năm 2015 không phải là mùa bão, lũ theo quy luật ở Quảng Ngãi mà lại ở tháng 3, tức ngay trong mùa khô, thời điểm theo quy luật là mưa ít nhất trong năm.
Ngoài những dấu hiệu thời tiết bất thường trên, mực nước tại các sông cũng là minh chứng rõ nét nhất của sự biến đổi khí hậu. Tại sông Trà Bồng, từ năm 1976 – 1999 mới xuất hiện một đợt lũ lịch sử đạt 5,15m. Tuy nhiên, trong khoảng từ năm 2001 - 2010 có tới 5 năm có mực nước cao trên 5m, và có tới 4 năm cao hơn lũ lịch sử năm 1999. Đặc biệt năm 2009, sông Trà Bồng có mực nước cao tới 6,28m, cao hơn năm 1999 tới 1,13m. Và bốn năm sau, vào năm 2013, xuất hiện tiếp tục lũ lịch sử trên sông Vệ và Trà Khúc với mực nước lên kỷ lục là 8,76m trên sông Trà Khúc và 6,03m trên sông Vệ.
Từng bước hiện đại hóa công tác dự báo
Thời tiết diễn biến thất thường, không tuân theo quy luật đặt ra cho công tác dự báo khí tượng, thủy văn nhiều khó khăn, thách thức mới. Đó là phải dự báo kịp thời, chính xác được diễn biến thời tiết để giúp người dân kịp dự lường, ứng phó với thiên tai.
Để tạo cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc ứng dụng hiệu quả các công nghệ dự báo khí tượng thủy văn hiện đại, thời gian gần đây, mạng lưới điều tra cơ bản đã không ngừng được đầu tư đổi mới cả về số lượng lẫn chất lượng. Đặc biệt, từ năm 2010 đến nay, Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn tỉnh đã ứng dụng hệ thống đo đạc tự động có thể giám sát lượng mưa và quan trắc sức gió theo từng phút thông qua các trạm đo tự động. Với hệ thống hiện đại này, mọi thông tin đo đạc được từ các trạm đã được tự động truyền về máy chủ với tốc độ rất nhanh chóng. “Chỉ cần một cú nhấp chuột, là chúng tôi đã có thể xác định được tình hình thời tiết của cả vùng”, ông Nhâm Xuân Sỹ - Giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh nói về tiện ích sau khi lắp đặt hệ thống đo đạc tự động. Tuy nhiên, mạng lưới quan trắc phục vụ công tác dự báo vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế.
Ông Nhâm Xuân Sỹ cho biết thêm, thời tiết ngày càng diễn biến thất thường và nguy hiểm. Nhiều diễn biến thời tiết không diễn ra trên diện rộng mà lại tập trung tại một xã, hoặc một thôn. Vì vậy, công tác dự báo phải chính xác đến từng địa điểm, thời gian. Nhưng để làm được điều đó, đòi hỏi mạng lưới dự báo phải dày và hiện đại. Ngay như đối với hệ thống đo đạc tự động, mặc dù luôn kịp thời cập nhật với tần suất cao và chính xác gần như tuyệt đối biễn biến thời tiết, nhưng do kinh phí có hạn, nên hiện nay, trên địa bàn toàn tỉnh mới chỉ có 15 điểm được lắp đặt các trạm đo tự động. Các điểm lắp đặt quá cách xa nhau, nên khó để dự báo chính xác đến từng khu vực xã, thôn...
Dự báo kịp thời để giảm nhẹ rủi ro thiên tai
“Do những hoạt động phát thải trong quá khứ và hiện tại, chúng ta phải chuẩn bị sẵn sàng đối mặt với xu thế gia tăng nắng nóng, gia tăng nguy cơ mưa lớn và lũ lụt trong tương lai. Vì thế, Tổ chức Khí tượng thế giới và các cơ quan khí tượng thủy văn đang đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng một xã hội có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu. Bởi, những rủi ro này có thể được giảm nhẹ nếu các hệ thống cảnh báo sớm thiên tai cung cấp thông tin và cảnh báo kịp thời đến các nhà hoạch định chính sách, các cơ quan dịch vụ y tế và cộng đồng”, là thông điệp mà tổ chức khí tượng nhắn gửi nhân ngày khí tượng thế giới 2016.
Bài, ảnh: Ý THU
