 |
 |
 |
| Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt kiểm tra địa điểm quy hoạch tổng thể xây dựng Khu đô thị Vạn Tường phục vụ cho KCN Lọc hóa dầu và cụm cảng Dung Quất vào chiều 29/7/1995. Ảnh: Nguyễn Đăng Lâm |
 |
Mở đầu câu chuyện, TS.Nguyễn Kim Hiệu đi ngay vào việc NMLD Dung Quất đang hoạt động với 112% công suất, cung ứng khoảng 35% lượng xăng dầu trong nước, nộp ngân sách nhà nước năm 2022 ước đạt hơn 9.000 tỷ đồng. Tiến sĩ Hiệu bảo, chỉ điều đó thôi cũng đủ thấy quyết định chọn Dung Quất để xây dựng NMLD số 1 Việt Nam của Thủ tướng Võ Văn Kiệt là đúng đắn.
 |
Tiến sĩ Hiệu kể, năm 1994, khi khảo sát chọn địa điểm đặt nhà máy lọc dầu, thì có nhiều phương án, nhưng chung quy lại có 4 địa điểm phù hợp nhất là Long Sơn, Vân Phong, Dung Quất, Nghi Sơn. Trong 4 địa điểm này, nếu xét về kinh tế thì Dung Quất là bất lợi nhất, vì hồi ấy đây chỉ là một vùng cát trắng hoang sơ. Thế nhưng, khi đi khảo sát tại Dung Quất, Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã nhận định, Dung Quất như một nàng tiên đang ngủ, bên kia có căn cứ quân sự sân bay Chu Lai, bên này có cảng nước sâu. Đây là sự trùng hợp ăn ý mà không có một sự sắp xếp nào có thể sánh bằng. Lợi thế này được Thủ tướng Võ Văn Kiệt nhìn thấy và đi đến quyết định chọn Dung Quất là nơi đặt NMLD số 1 Việt Nam.
Theo TS.Hiệu, trong quá trình làm việc, Thủ tướng Võ Văn Kiệt phân tích về bài toán kinh tế đất nước. Đó là, miền Bắc và miền Nam đã phát triển ví như 2 thúng lớn đựng rất nhiều của cải. Còn miền Trung ví như chiếc đòn gánh, quan trọng nhưng nghèo; nếu kinh tế 2 đầu đất nước phát triển thì đòn gánh sẽ càng yếu đi, không gánh nổi. Rồi ông phân tích về mặt địa lý, Dung Quất cách Hà Nội 860km và cũng cách TP.Hồ Chí Minh 860km. Vì thế, Dung Quất là điểm tựa giống như đôi vai để đặt chiếc đòn gánh lên vậy. Thực tế thì, miền Trung đang còn quá lạc hậu, Chính phủ mong muốn đưa miền Trung phát triển như 2 miền Bắc, Nam và quyết định chọn Quảng Ngãi, một trong những tỉnh nghèo nhất nước lúc bấy giờ để xây dựng NMLD đầu tiên của Việt Nam. "Đây là quyết định rất sáng suốt của Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Không có quyết định này thì Quảng Ngãi sẽ không có ngành lọc hóa dầu đầy tự hào như ngày hôm nay" , TS.Hiệu nói.
 |
| Các kỹ sư, chuyên gia điều hành sản xuất và các hạng mục, công trình thuộc Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. |
Tiến sĩ Hiệu chia sẻ, trăn trở lớn nhất của Thủ tướng Võ Văn Kiệt khi xây dựng nhà máy là phải vận động, di dân nhiều xã ở khu đông huyện Bình Sơn để nhường lại 300ha đất xây dựng nhà máy. Đồng chí Võ Văn Kiệt mỗi lần đi thăm người dân lại trăn trở về đền bù, giải tỏa, di dân, bởi rời xa nơi chôn nhau cắt rốn, họ sẽ rất luyến tiếc. Vì thế, đồng chí Võ Văn Kiệt dặn chúng tôi, phải làm thế nào bồi thường thỏa đáng cho người dân. Rồi khi đưa việc xây dựng nhà máy ra trước Quốc hội lần thứ hai để bàn và quyết định việc tiếp tục bổ sung thêm 1,5 tỷ USD nữa, cũng có nhiều ý kiến trái chiều, đồng chí Võ Văn Kiệt đã viết hẳn một lá thư tay gửi Quốc hội, đề nghị tiếp tục chọn và triển khai xây dựng NMLD đầu tiên của Việt Nam tại Dung Quất.
 |
Ông Thái Văn Kim, cán bộ hưu trí ở xã Bình Trị (Bình Sơn), hiện đang sinh sống ở thôn Lệ Thủy, xã Bình Trị cho biết, những năm triển khai xây dựng NMLD Dung Quất, tôi làm cán bộ xã nên tham gia công tác đền bù, giải phóng mặt bằng xây dựng công trình này. Ngày ấy, đi đến đâu nói chuyện di dời, thu hồi đất, nhân dân luôn đồng tình, sẵn sàng hy sinh nhường nhà cửa, đất đai, vườn tược để xây dựng NMLD Dung Quất. Khi chúng tôi nói với người dân rằng, NMLD là công trình trọng điểm quốc gia được chính Thủ tướng Võ Văn Kiệt quyết tâm chọn quê hương chúng ta làm nơi đặt nhà máy, thì ai cũng tin tưởng, vui vẻ rời quê ra đi. Gần 1.000 hộ dân đã di dời, nhường lại 300ha đất để xây dựng nhà máy. Đó là cuộc di dân lớn nhất lúc bấy giờ, nhưng rất khẩn trương, đồng thuận. "Hôm nay, mỗi ngày người dân Bình Sơn đi trên con đường đẹp thênh thang mang tên Võ Văn Kiệt, đều cảm thấy nhớ thương vị thủ tướng đã đặt nền móng cho NMLD Dung Quất", ông Kim nói.
 |
Nội dung:
T.NHỊ - P.DANH
Trình bày:
L.H
-------------------
Kỳ cuối: Tự hào “trái tim” Dung Quất
