Cách phòng tránh say nắng, say nóng trong mùa hè

Nguyên nhân bị say nắng: Khi lao động hoặc đi quá lâu ngoài trời nắng, nhiều tia nắng sẽ chiếu thẳng vào vùng cổ gáy. Dưới tác dụng liên tục của ánh sáng mặt trời gay gắt, trung tâm điều hòa thân nhiệt cơ thể sẽ bị chấn động làm rối loạn điều hòa thân nhiệt cùng với hiện tượng mất nước cấp của cơ thể.

 

Như vậy say nắng thường biểu hiện bệnh nặng ngay từ đầu, sẽ có nhiều dấu hiệu thần kinh sớm, rất rõ, tổn thương có thể hồi phục hoặc không hồi phục. Một số trường hợp có thể có tụ máu dưới màng cứng và trong não.

Say nóng là tình trạng mất nước toàn thể kèm theo rối loạn điều hòa thân nhiệt, rối loạn vận mạch. Ánh nắng mặt trời và sức nóng là 2 tác nhân vật lý có thể gây stress với cơ thể. Khi nhiệt độ ngoài trời quá cao, cùng với việc phải phơi mình quá lâu dưới ánh nắng mặt trời hoặc phải làm việc trong điều kiện môi trường nhiệt độ cao nóng bức (hầm lò, trong phòng kín, nhà máy...), hoặc hoạt động thể lực quá sức ở người trẻ (chơi các môn thể thao cường độ cao, làm việc nặng nhọc kéo dài)... sẽ dẫn đến hiện tượng lượng nhiệt sinh ra và lượng nhiệt hấp thu lớn hơn nhiều so với lượng nhiệt cơ thể tỏa ra môi trường xung quanh. Do đó trong say nóng, tình trạng mất nước toàn thể là chủ yếu.

Bác sĩ Bùi Thị Tố Tâm - BSCKI, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ngãi cho biết: Triệu chứng đặc trưng khi bị say nắng, say nóng là thân nhiệt tăng cao trên 40,5 độ C là dấu hiệu đầu tiên. Đối với trẻ em dưới 4 tuổi biểu hiện tình trạng mất nước: Sốt, quấy khóc, vật vã… có thể bị hôn mê, co giật dẫn đến tử vong.

 

Người lớn vã mồ hôi, đau nhói đầu, choáng váng, mặt đỏ bừng, nghẹt thở, buồn nôn… sau đó chóng mặt, hoa mắt, mạch nhanh, chuột rút, ngất lịm. Sốt cao 42-44 độ C. Da niêm mạc bị khô, trụy mạch, mê sảng, co giật dẫn đến bất tỉnh và hôn mê.

Khi gặp trường hợp say nắng, say nóng khi chưa có sự hỗ trợ của nhân viên y tế hoặc phương tiện y tế chúng ta cần bình tĩnh, nhanh chóng tiến hành những biện pháp sơ cứu ngay cho bệnh nhân.

Bác sĩ Bùi Thị Tố Tâm - BSCKI, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ngãi nhấn mạnh: Nhanh chóng tiến hành giảm thân nhiệt cho nạn nhân bằng cách chuyển nạn nhân vào chỗ mát, thoáng gió, cởi bỏ bớt quần áo, cho uống nước mát có pha muối, chườm lạnh bằng khăn mát hoặc nước đá ở những vị trí có động mạch lớn đi gần ngoài da như nách, bẹn, cổ.

 

Nếu nạn nhân hôn mê không uống được nước và bị nôn, sốt tăng liên tục, kèm các triệu chứng đau bụng, đau ngực, khó thở nhanh chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trong quá trình vận chuyển đặt đầu nạn nhân thấp, vẫn thường xuyên chườm mát cho nạn nhân.

Để phòng tránh không bị say nắng, say nóng vào mùa hè chúng ta không nên làm việc, sinh hoạt quá lâu ngoài trời nắng hoặc trong môi trường nóng bức cũng như tránh các hoạt động thể lực quá sức. Sau một giờ làm việc ngoài trời nắng nóng hoặc trong hầm lò, nhà máy nên nghỉ giải lao khoảng 10-15 phút. Uống đủ nước khi trời nóng hoặc lao động nặng (2 lít/ngày).

 

Khi lao động, làm việc ngoài trời nắng mặc quần áo bảo hộ lao động, mũ, nón, kính… Làm thoáng mát môi trường làm việc, đặc biệt là các công xưởng, hầm lò rất có ý nghĩa trong việc phòng chống say nắng, say nóng. Trẻ em, người cao tuổi, trong những ngày nắng nóng hạn chế đến mức tối đa ra nắng.

Ngoài ra nên sử dụng một số thực phẩm phòng, chống say nắng, say nóng hiệu quả như nước dừa được mệnh danh là siêu thực phẩm với nhiều chất dinh dưỡng như kali, magie, muối, đường tự nhiên… giúp cơ thể bớt háo nước, vừa giải nhiệt, chống nắng; dưa hấu có nhiều chất dinh dưỡng, vitamin C chống say nắng tốt; xoài xanh nhiều vitamin C làm tăng hệ miễn dịch phòng cảm lạnh. Ngoài ra còn một số khác như mướp đắng, củ hành, dưa chuột, bí ngô…