Tấm lòng yêu nước của một Việt kiều

06:07, 20/07/2014
.

(Báo Quảng Ngãi)- Trong dịp triển lãm các chứng cứ lịch sử và pháp lý của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa mới đây tại Lý Sơn, chúng tôi rất ấn tượng với nhiều bản đồ cổ được sưu tầm từ các nước phương Tây được trưng bày. Trong đó, anh Trần Thắng, Việt kiều Mỹ, chủ nhân của những tấm bản đồ, atlas cổ cuốn hút chúng tôi nhất. Và anh không ngần ngại chia sẻ về nguồn gốc của những tư liệu quý giá mà anh sưu tập được và cơ duyên để anh dành tặng cho Viện Nghiên cứu phát triển Kinh tế - Xã hội Ðà Nẵng.

Cơ duyên với bản đồ cổ

Khác với những gì chúng tôi hình dung ban đầu, anh Thắng chỉ là một thanh niên dáng hơi gầy, khuôn mặt thư sinh, năm nay mới 44 tuổi, là kỹ sư cơ khí hàng không. Anh là cháu ngoại của nhà thơ Tế Hanh, một người con Quảng Ngãi, rời quê hương sang định cư ở Hoa Kỳ từ năm 1991. Nói về bộ sưu tập bản đồ của mình, anh Thắng cho biết, ban đầu anh không hiểu nhiều về bản đồ và cũng không có ý niệm gì về những thứ này cho đến khi có người nhờ tìm kiếm giúp.

 

Anh Trần Thắng giới thiệu về các Atlas anh trao tặng cho Nhà nước và được trưng bày tại Lý Sơn vừa qua.
Anh Trần Thắng giới thiệu về các Atlas anh trao tặng cho Nhà nước và được trưng bày tại Lý Sơn vừa qua.


Anh kể tiếp, dịp hè 2010, có người bạn  là TS. Trần Ðức Anh Sơn - Viện phó Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế -Xã hội Ðà Nẵng, nhờ tìm kiếm tài liệu tại các thư viện ở New York. Sau khi tìm được một ít thông tin, nhưng sau đó lại quên thông tin lại. Đến cuối tháng 7.2012, anh Thắng đọc tin trên báo Tuổi Trẻ về bản đồ nhà Thanh (Trung Quốc) do TS Mai Hồng tại Viện Hán Nôm công bố, tôi thấy phần cuối bản đồ chỉ đảo Hải Nam là điểm cuối cùng của đất Trung Hoa. Lúc đó, anh Thắng biết có 10 bản đồ tây phương mà anh thấy trên mạng cũng giống như vậy, nên liền chụp mấy cái ảnh bản đồ gửi về Viện Nghiên cứu phát triển Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng và hỏi ý kiến mọi người. "Lúc này, anh Sơn và TS Nguyễn Nhã gật đầu nên tôi quyết định mua các bản đồ này và tiếp tục mở rộng tìm kiếm trên mạng. Cơ duyên là vậy!", anh Thắng bộc bạch.

Sau khi sưu tầm được nhiều bản đồ, ngày 23.11.2012, anh đã trao tặng hai atlas 1908 và 1933, 92 bản đồ và ba cuốn kỷ yếu đính kèm nhiều bản đồ Trung Quốc không có Hoàng Sa và Trường Sa cho Viện Nghiên cứu phát triển Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng và UBND huyện Hoàng Sa. Sau đó, anh tiếp tục mua thêm 43 bản đồ cổ và atlas 1919 gửi về trao tặng Viện Nghiên cứu phát triển Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng vào đầu năm 2013.

Đến nay anh Trần Thắng đã tặng cho Viện Nghiên cứu phát triển Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng 150 bản đồ (gồm 110 bản đồ gốc và 40 bản đồ tái bản). Đây là những bản đồ được xuất bản ở Anh, Ðức, Úc, Canada, Mỹ và Hong Kong trong thời gian 1626-1980, trong đó có 80 bản đồ ghi nhận lãnh thổ cực nam của Trung Quốc là đảo Hải Nam; 50 bản đồ thể hiện Hoàng Sa và Trường Sa nằm sát lãnh thổ Việt Nam; 10 bản đồ hàng hải và 10 bản đồ tổng thể Châu Á và Đông Nam Á có thể hiện Hoàng Sa và Trường Sa nằm trong vùng lãnh thổ của Việt Nam.

Sau khi mua được bản đồ, anh Thắng tiến hành phân loại, viết chú thích cho từng tấm bản đồ, tự tay đóng gói và tìm người tin cậy nhờ mang những tư liệu quý này về nước trao tặng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Đà Nẵng. Anh cũng scan toàn bộ số bản đồ và atlas này, tạo một thư mục riêng trên mạng và tải toàn bộ hình ảnh bản đồ lên đó để giới thiệu với độc giả trong và ngoài nước.

Những tài liệu quý giá

Anh Trần Thắng đã sưu tầm được ba atlas (tập bản đồ) do chính quyền Trung Quốc xuất bản trước đây, rất có giá trị trong việc đấu tranh với những đòi hỏi chủ quyền phi lý của Trung Quốc đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.

Thứ nhất là, atlas Trung Quốc địa đồ, kích thước 31cm x 41cm, xuất bản năm 1908 bằng tiếng Anh, do phái bộ The China Inland Mission có trụ sở ở Thượng Hải, London, Philadelphia, Toronto và Melbourne biên soạn và phát hành với sự trợ giúp của Tổng cục Bưu chính của nhà Thanh. Atlas này gồm một bản đồ tổng thể (Index map) vẽ toàn bộ lãnh thổ và 22 bản đồ các tỉnh của Trung Quốc. Anh mua lại từ một nhà sưu tập sách cũ ở Anh.

Thứ hai là, atlas Trung Hoa bưu chính dư đồ, kích thước 61cm x 71cm, do Tổng cục Bưu chính thuộc Bộ Giao thông của Trung Hoa dân quốc xuất bản lần đầu vào năm 1919 ở Nam Kinh. Atlas này in bằng ba ngôn ngữ: Trung - Anh - Pháp, gồm một Index map và 46 bản đồ các tỉnh của Trung Quốc đương thời. Lời giới thiệu của atlas cho biết đây là lần đầu tiên chính quyền Trung Hoa dân quốc chính thức xuất bản atlas và chỉ in với số lượng hạn chế. Atlas này đã được một người chơi cổ ngoạn ở Ba Lan rao bán. Sau nhiều lần mặc cả, cuối cùng anh Thắng cũng mua được atlas này.  

Thứ ba là, atlas Trung Hoa bưu chính dư đồ, kích thước 61cm x 71cm, do Tổng cục Bưu chính thuộc Bộ Giao thông của Trung Hoa dân quốc tái bản tại Nam Kinh năm 1933. Atlas này cũng in bằng ba thứ ngôn ngữ: Trung - Anh - Pháp, nội dung có một số điều chỉnh cho phù hợp với địa lý hành chính của Trung Quốc lúc bấy giờ. Chủ sở hữu atlas 1933 là một người Đài Loan có gốc từ Trung Quốc đại lục. Tháng 9.2012, atlas này vừa được chuyển đến New York thì Trần Thắng phát hiện. Và chỉ sau hai tuần atlas này đến Hoa Kỳ thì Trần Thắng đã mua được.

Điểm chung của các atlas này là các bản đồ Trung Quốc in trong đó chỉ giới hạn cương vực Trung Quốc đến đảo Hải Nam, không hề nói gì đến Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam (mà Trung Quốc gọi là Tây Sa và Nam Sa). Các tập atlas này được đặt tên là Trung Hoa bưu chính dư đồ vì đây là sản phẩm của chương trình thiết lập bản đồ bưu chính do nhà Thanh (1644-1912) vạch ra và được chính phủ Trung Hoa dân quốc kế tục. Các bản đồ trong atlas được lập chi tiết ở từng tỉnh, thể hiện rõ các con đường vận chuyển thư từ, công văn trong các tỉnh, thành của Trung Quốc. Vì thế, nơi nào không thuộc lãnh thổ Trung Quốc thì họ không đưa vào atlas. Các trang in ở cuối các tập atlas đã liệt kê tất cả địa danh hành chính của Trung Quốc đương thời nhưng hoàn toàn không đề cập các địa danh Nam Sa và Tây Sa.

Đây là những tài liệu chính thống do nhà nước Trung Quốc phát hành vào nhiều thời điểm lịch sử khác nhau, thể hiện rằng Trung Quốc luôn thừa nhận cương vực phía nam của họ chỉ giới hạn đến đảo Hải Nam, còn Hoàng Sa và Trường Sa thì chưa bao giờ thuộc về chủ quyền của Trung Quốc.

Bài, ảnh: XUÂN THIÊN

 


.